Government Social Programmes Tasked With Fulfilling the Obligation of Public Authorities to Provide Special Assistance to Women Before and After Childbirth

Paweł Sobczyk

doi:10.55073/2024.2.197-215

Authors

Paweł Sobczyk Full Professor, Department of State and Legal Studies, Faculty of Law and Administration, University of Opole, Poland https://orcid.org/0000-0003-1754-6096

DOI:

https://doi.org/10.55073/2024.2.197-215

Keywords:

child, Constitution, mother, social programmes

Abstract

In Article 71(2) of the Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997, the Polish legislator addresses the mother’s right to special assistance from public authorities before and after childbirth. However, the legislator did not concretise the forms and scope of this assistance to the mother but referred in this respect to the law.

The development of social programmes took place, especially in the middle of the second decade of the 21st century. The social pro-family programmes are implemented at different levels of public authority, including state and local government. This is a realisation of the constitutional obligation of public authorities to provide assistance while also facilitating the support and distribution of financial resources earmarked for this purpose.

The programmes have clearly had a positive impact on the financial situation of families, especially those with many children and who have been on the so-called ‘poverty line’ for many years.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Czerniak-Swędzioł, J. (2016) ‘Ewolucja urlopu rodzicielskiego’, Studia z zakresu prawa pracy i polityki społecznej, 23(1), pp. 49–62 [Online]. Available at: https://ruj.uj.edu.pl/entities/publication/af4d8e97-737d-4740-883a-fbbe792accaa (Accessed: 22 October 2024).

Dązbłaż, B. (2022) ‘Program „Za życiem” – kto i jak może skorzystać’, Prawo, 16 June [Online]. Available at: https://www.prawo.pl/zdrowie/jaka-pomoc-z-programu-zazyciem,515611.html (Accessed: 28 November 2023).

Dercz, M. (2016) Konstytucyjne prawo dziecka do szczególnej opieki zdrowotnej. Warszawa: Wolters Kluwer.

Durasiewicz, A. (2014) ‘Kierunki rozwoju polityki rodzinnej w Polsce – dylemat społeczny zachodzących zmian i wyzwań na przyszłość’ in Kubiak, M. (ed.) Polityka społeczna wobec wyzwań i zmian zachodzących we współczesnym świecie. Gdańsk: University of Gdańsk, pp. 102–120.

Durda, A., Mrozek, P., Pawka-Nowak, E. (2021) Fundusz alimentacyjny. Warszawa: Wolters Kluwer.

Feja-Paszkiewicz, A. (2019) ‘Dobro rodziny - ujęcie konstytucyjne (wybrane zagadnienia)’ in Jaskiernia, J., Spryszak, K. (eds.) Polski system ochrony praw człowieka 70 lat po proklamowaniu Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Osiągnięcia – bariery – nowe wyzwania i rozwiązania. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, pp. 246–264.

Feja-Paszkiewicz, A. (2020) ‘Ochrona i opieka państwa w stosunku do rodzin-uwagi konstytucyjnoprawne’, Przegląd prawa publicznego, 2020/7–8, pp. 182–195.

Florczak-Wątor, M. (2023) ‘Article 71’ in Czarny, P., Florczak-Wątor, M., Naleziński, B., Radziewicz, P., Tuleja, P. (eds.) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. 2nd edn. Warszawa: Wolters Kluwer, pp. 182–195.

Gajewicz, M. (2018) ‘Dwa Lata Z Programem “Rodzina 500 Plus” – Ocena Oraz Uwarunkowania Ekonomiczne Programu’, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego We Wrocławiu, 528, pp. 76–87; https://doi.org/10.15611/pn.2018.528.07.

Gajewski, S. (2014) ‘Article 62’ in Gajewski, S., Jakubowski, A. (eds.) Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer, pp. 193–197.

Garlicki, L., Derlatka, M. (2016) ‘Komentarz do art. 71’ in Garlicki, L. Zubik, M. (eds.) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer, pp. 766–777.

Godlewska-Bujok, B. (2023) ‘Work-life balance po polsku - najważniejsze refleksje po nowelizacji z 2023 r.’, Radca Prawny Zeszyty Naukowe, 35(2), pp. 11–26; https://doi.org/10.4467/23921943RP.23.011.18360.

Herbut, K. (2023) ‘“Rodzina 500 plus”. Przez 7 lat do rodzin trafiło ponad 223 mld zł’, Dziennik Gazeta Prawna, 1 April [Online]. Available at: https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/kraj/artykuly/8692363,7-lat-od-uruchomienie-programu-rodzina-500-plus-223-mld-zl.html (Accessed: 30 November 2023).

Kobak, M. (2021) ‘Jednorazowe świadczenie z ustawy “Za życiem”’, Przegląd prawa publicznego, 2021/3, pp. 26–39.

Kucharski, O. (2020) ‘Emerytura “Mama 4+”. Demografia czy populizm – ujęcie teoretyczne’, Przegląd prawa publicznego, 2020/7–8, pp. 68–74.

Kumor-Jezierska, E. (2021) ‘Rodzicielskie świadczenie uzupełniające : mama 4+ : oczekiwania i realia’, Roczniki Administracji I Prawa, 21(Zeszyt Specjalny I), pp. 487–496; https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.6191.

Laskowska-Hulisz, A., Bodio, J. (2023) ‘Sprawy dotyczące umieszczenia dziecka w p ieczy z astępczej ( w t ym n a p odstawie o rzeczenia s ądu l ub i nnego o rganu państwa obcego) oraz sprawowanie nadzoru nad umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej’ in Rylski, P., Walasik, M. (eds.) System Prawa Procesowego Cywilnego. Tom IV. Postępowanie nieprocesowe Część II. Postępowania z zakresu prawa osobowego, rodzinnego i rzeczowego. Warszawa: Wolters Kluwer, pp. 675–686.

Majchrzak, K. (2015) ‘Urlop rodzicielski w świetle przepisów prawa pracy’, Studia z Zakresu Prawa, Administracji i Zarządzania, 8(15), pp. 46–57.

Makarowicz, R.G. (2005) ‘Zasiłek rodzinny – proceduralny zamęt’, Casus wiosna, 2005/1, pp. 35–37.

Maniewska, E. (2024) ‘Art. 182(1(a)), Art. 182(1(c)), Art. 182(1(d)), Art. 182(1(e)), Art. 182(1(f)), Art. 182(1(g))’ in Jaskowski, K., Maniewska, E. (eds.) Kodeks pracy. Komentarz aktualizowany. Warszawa: Wolters Kluwer.

Maziarczuk, S. (2013) ‘Prawo do świadczeń rodzinnych z tytułu urodzenia dziecka w ustawie o świadczeniach rodzinnych’, Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 8(10), pp. 57–75; https://doi.org/10.32084/bsawp.5769.

Mazurek, M. (2008) ‘Pomoc dla rodziny’, Służba Pracownicza: miesięcznik Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, 9, pp. 1–8.

Mendecka, K. (2023) ‘Ochrona zdrowia dzieci – aspekty prawne i etyczne (na kanwie wyroku NSA z dnia 17 grudnia 2021 r., sygn. akt III OSK 4794/21)’, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego, 2023/1, pp. 82–96.

Ministry of Agriculture and Rural Development (2019) ‘Program „Mama 4+”’ Ministry of Agriculture and Rural Development, 1 January [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/program-mama-4- (Accessed 24 January 2024).

Ministry of Education (2023) ‘Dobry start’ Ministry of Education, 12 December [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/edukacja/dobry-start (Accessed: 29 November 2023).

Ministry of Family and Social Policy (2021) ‘Report “5 years of the Family 500+ programme”’ Ministry of Family and Social Policy, 4 April [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rodzina/raport-5-lat-programu-rodzina-500 (Accessed: 29 November 2023).

Ministry of Family, Labour and Social Policy (2018a) ‘Opieka nad dzieckiem w wieku do lat 3’ Ministry of Family, Labour and Social Policy, 28 November [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rodzina/opieka-nad-dzieckiem-w-wieku-do-lat-3 (Accessed: 3 December 2023).

Ministry of Family, Labour and Social Policy (2018b) ‘Świadczenia rodzinne’ Ministry of Family, Labour and Social Policy, 14 December [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rodzina/wiadczenia-rodzinne (Accessed: 3 December 2023).

Ministry of Family, Labour and Social Policy (2019a) ‘Dobry start’ Ministry of Family, Labour and Social Policy, 7 December [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rodzina/dobry-start (Accessed: 29 November 2023).

Ministry of Family, Labour and Social Policy (2019b) ‘Fundusz alimentacyjny’ Ministry of Family, Labour and Social Policy, 25 April [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rodzina/fundusz-alimentacyjny (Accessed 2 December 2023).

Ministry of Family, Labour and Social Policy (2019c) ‘Program „Za życiem”’ Ministry of Family, Labour and Social Policy, 4 April. [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rodzina/program-za-zyciem1 (Accessed: 29 November 2023).

Ministry of Family, Labour and Social Policy (2019d) ‘Rodzicielskie świadczenie uzupełniające’ Ministry of Family, Labour and Social Policy, 25 February [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rodzina/mama-4-plus-rodzicielskieswiadczenie-uzupelniajace (Accessed: 29 November 2023).

Ministry of Family, Labour and Social Policy (2022) ‘Rodzinny Kapitał Opiekuńczy’ Ministry of Family, Labour and Social Policy, 1 April [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rodzina/wiecej-o-rodzinnym-kapitale-opiekunczym (Accessed: 29 November 2023).

Ministry of Family, Labour and Social Policy (2023a) ‘Aktywny Maluch 2022-2029 w pytaniach i odpowiedziach’ Ministry of Family, Labour and Social Policy, 19 January [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rodzina/maluch-2022-2029-wpytaniach-i-odpowiedziach (Accessed: 29 November 2023).

Ministry of Family, Labour and Social Policy (2023b) Załatwiaj sprawy urzędowe [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rodzina/wiecej-o-rodzinnymkapitale-opiekunczym (Accessed: 29 November 2023).

Ministry of the Family, Labour and Social Policy (2019e) ‘Family 800 plus’ Ministry of the Family, Labour and Social Policy, 25 June [Online]. Available at: https://www.gov.pl/web/rodzina/rodzina-500-plus (Accessed: 2 December 2023).

Mrozek, P., Pawka-Nowak, E., Rączka, M. (2018) Program Dobry Start. Warszawa: C.H. Beck.

Olszewski, A. (2019) Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.

Pietrzak, T. (2022) ‘Ochrona czasowa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i Unii Europejskiej’ in Golec, M., Pietrzak, T., Kołodziej, T., Sukiennik, A. (eds.) Poradnik dla uchodźców z Ukrainy. Warszawa: Wolters Kluwer, pp. 9–18.

Rozbicka-Ostrowska, M. (2015) ‘Krąg podmiotów uprawnionych do świadczeń rodzinnych’ in Kamińska, I., Matarewicz, J., Rozbicka-Ostrowska, M. (eds.) Komentarz do spraw administracyjnych. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wolters Kluwer, pp. 323–324.

Sierpowska, I. (ed.) (2022) Meritum. Pomoc społeczna. Warszawa: Wolters Kluwer.

Stecko, S. (2017) ‘Konsytucyjna zasada ochrony macierzyństwa i rodzicielstwa oraz wynikające z niej uprawnienia kobiet-pracownic w związku z urodzeniem dziecka’, Przegląd Prawa Publicznego, 2017/5, pp. 59–68.

Szarfenberg, R. (2016) Przewidywane skutki społeczne 500+: ubóstwo i rynek pracy. Warszawa: EAPN Poland.

Szczepaniak-Sienniak, J. (2015) ‘Polityka rodzinna państwa we współczesnej Polsce’, Społeczeństwo i Ekonomia, 2(4), pp. 100–115 [Online]. Available at: https://doi.org/10.15611/sie.2015.2.06 (Accessed: 22 October 2024).

Witkowska, M. (2023) Uwarunkowania dzietności. Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa, Główny Urząd Statystyczny.

Zdulski, M. (2016) ‘Polityka rodzinna w krajach Europy Środkowej’, Wychowanie w Rodzinie, 14(2), pp. 369–389; https://doi.org/10.61905/wwr/170653.